Çadır okullarımızda  ilk gagauz  dili   üüredicileri

 

 Gagauz dili dersi. 1958 yıl. Çadır okulu №1.

Üüredici Keleş N.P.

           Ana dilimizin uzun hem zengin  istoriyasında 1957 yıl  önemli bir er kaplêêr.  Harman ayın 30  1957 yılda Moldova Üüsek Soveti izin çıkardı gagauz dilindä alfabe için. 10 yıl taa ileri 1947 –dä Moskvoda Türkolog N.K.Dmitriev  Gagauz dili aaraştıran komisiyasını kurdu. Aaraştırmak komisiyasına germişlär iki gagauz Kiriуet küüdän, kardaşlar Nikolay hem Vasiliy Arabaci. Dmitrievdan sora  onun önemli çalışmasını ilerlettilär Rusiyada – L. Pokrovskaya, Moldovada – bizim şannı Dionis Tanasoglu.

Bundan gagauzların enidän duuması başlamıştı. Peydalandı bir boy yazıcılarımız angılar bütün yaradıcılıını, bütün üüreni verdilär eni duuyan gagauz literaturasına: Kara-Çoban, Koruglo, Baboglo, Tanasoglo, Arabacı, Tukan, Kösä h.b.  Еni yaşamak uyandırdı gagauzların arasında eni bilgiç kuvetleri: M.Maruneviç, E.Kolsa, A. Gaydarci h.b.

Sora çıktı karar  gagauz uşakların ana dilindä üürenmesini düzmäk için.Bu faydalı işi yapmaa deyni 1958 –da Mayın 5-da Kişnevda  gagauz üüredicilerin kursaları açildı. Kurslarda üürenmişti 82 genç üüredici, angılar sora daaldılar herbir gagauz küüya Ana Dilimizi ilerletmää deyni.  

Bizim istoriyamızda bu seftä olmuştu, üüredici gelip okula  uşaklara gagauz dilindä:  “Sabaa hayır olsun” demişti. Taa ilk yılın  Çadırda 1000 zeedä uşak ana dilindä  üürenmää başlamıştılar. Arşiv kiyatları aktararkana bulduk olä yzıları: “Gagauz dilini okullarda üüretmäk çok faydalı hem önemli iş oldu.. Ama bir yılın çalışması problemları açıkladı. Bir o ki etişmeer üüredici, ikinçi problem -  yok üürenmäk kiyatları.”  Fedor Angeli hem gagauz dili üüredicisi İvan Kovrik 1960 yılda “Arifmetika”  birinci klas için  kiyadı rus dilindän gagauz dilinä çevirmişlär. Şindi bu kiyat muzeyimizdä var.

Çadır okkullarımızda gagauz dili ilk üüredici o yıllarda çalışmışlar  Makriţkaya M.M., Kulev İ.F., Keleş N.P., Ormancı G.H., Stançeva V.İ. Ama gözal hem cok ii çekettirän iş birdän kesildi açan 1962 yılda  gagauz dili okullarımızda üüretmäk vazgeçildi. Ana dilimiz gagauzların yaşamasından itirilmää başlandı.Yaklaşık otuz yılın içindä komunistlerin asimile politikasının beterinä  dilimiz yavaş-yavaş yok olmaa başladı.  Nekadar yıl geçme se bizim istoriyamızda, kasabanın istoriyasında, Ana Dilimizin, bütün gagauz halkın istoriyasında unudulmaz kalacêk ilk gagauz dili üüredicilerimiz.

Keleş N.P.

Kulev İ.F

Makriţaya M.M

Ormancı G.H

Stançeva V.İ. 

                               Cadır okulun №1 gagauz dilindä üürencileri. Üüredici Kulev İ.F. 1958